Archeologisch onderzoek in Rijnenburg

De polder Rijnenburg, gelegen in de zuidwesthoek van Utrecht (in de oksel van de A2 en A12), staat de komende decennia voor een ingrijpende transformatie. Er is ruimte voor duurzame energie, natuur, recreatie én grootschalige woningbouw – naar verwachting 22.000 tot 25.000 woningen.

Een bodem vol verleden
Wat Rijnenburg extra bijzonder maakt? Onder de weilanden en sloten schuilt een interessant archeologisch landschap. In het gebied is een oude stroomrug waar al rond het begin van onze jaartelling mensen woonden. Scherven, houtskool, botmateriaal en restanten van nederzettingen, en vermoedelijk ook akkers, paden, grafvelden en cultusplekken wijzen op een dicht bevolkt gebied in de Romeinse tijd, net achter de noordelijke grens van het Romeinse Rijk, de Limes.

In 2008 leidde booronderzoek tot tientallen vindplaatsen. Vanwege de grote hoeveelheid archeologie en de druk op de ruimte is gekozen voor een andere aanpak: archeologie als vertrekpunt voor ontwikkeling. Dankzij middelen van de Erfgoed Deal en nauwe samenwerking tussen gemeente, kennisinstellingen en ontwerpers, is het bodemarchief nu strategisch onderzocht vóórdat plannen voor woningen concreet worden. Zo kan in een vroeg stadium worden bepaald welke gebieden behouden of na onderzoek bebouwd kunnen worden.

Onderdeel van dat onderzoek was geavanceerde technologie: drones, grondradar, geofysisch onderzoek, boor- en proefsleuven, gecombineerd met verzameling van vondsten en gegevens in een geografisch informatiesysteem (GIS). Zo draagt het onderzoek bij aan een zorgvuldig onderbouwd voorstel voor toekomstige inrichting, met ruimte voor wonen én erfgoed.

Vrijwilligers maken het verschil

Museum Hoge Woerd is trots dat zijn vrijwilligers vanaf het begin actief betrokken zijn bij het archeologisch onderzoek in Rijnenburg. Sinds 2021 nemen zij samen met vrijwilligers van de Nederlandse Archeologievereniging AWN deel aan veldkartering en oppervlakteonderzoek. Ze zoeken naar vondsten op het terrein en registreren hun waarnemingen. Dankzij hun inzet is waardevolle informatie verzameld over verspreiding en aard van vindplaatsen.

Deze vrijwilligers vormen een brug tussen amateur-archeologie en wetenschappelijk onderzoek. Hun bijdragen mag dan bestaan uit kleine oppervlaktevondsten, maar vaak leveren deze belangrijke indicatoren op. Ze zijn onderdeel van de strategische dataset waarmee het bodemarchief wordt in kaart gebracht.

Samen met professionals van kennisinstellingen helpen de vrijwilligers van Museum Hoge Woerd om de geschiedenis van Rijnenburg zichtbaar en toegankelijk te maken. Zo zetten we samen in op bewuste en duurzame gebiedsontwikkeling, waarin verleden én toekomst elkaar ontmoeten.

Bekijk én volg het onderzoek
Voor meer gedetailleerde informatie over het archeologisch project in Rijnenburg, recente resultaten en kaartmateriaal, verwijzen we je graag naar het platform van AORTA: Bouwen met erfgoed
Hier vind je onder andere projectplannen, achtergrondartikelen en updates over het veldwerk.

Ben je nieuwsgierig geworden of wil je misschien zelf bijdragen? Neem gerust contact op. De wereld onder onze voeten heeft veel verhalen te vertellen.